Από την 1η Ιανουαρίου 2023, το Εργαστήριο Τεχνολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος ξεκίνησε την υλοποίηση του ερευνητικού προγράμματος με τίτλο "Διαχείριση και Αξιοποίηση Λυματολάσπης στην Κυκλική Οικονομία με χρήση Πράσινων τεχνολογιών και μεθόδων" με επιστημονικό υπεύθυνο τον Επίκουρο Καθηγητή Αλέξανδρο Στεφανάκη της Σχολής Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος.
Το έργο χρηματοδοτείται από το Πράσινο Ταμείο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στον Άξονα Προτεραιότητας 3 «ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ», του χρηματοδοτικού προγράμματος «ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2022».
Συντονιστής του έργου είναι το Εργαστήριο μας ενώ ως εταίροι συμμετέχουν και οι εταιρείες ΔΕΥΑΧ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Χανίων) και ΔΕΔΙΣΑ (Διαδημοτική Επιχείρηση Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Χανίων).
Η εναρκτήρια συνάντηση του έργου πραγματοποιήθηκε στις 17/1/2023 στον χώρο του Εργαστηρίου με συμμετοχή των βασικών μελών των εταίρων:
- Επίκ. Καθηγητής Αλέξανδρος Στεφανάκης (επιστημονικός υπεύθυνος)
- Ελισσάβετ Κουκουράκη (ΕΔΙΠ)
- Παναγιώτης Ρεγκούζας (υποψήφιος διδάκτορας)
- Χριστίνα Τσαμουτσόγλου (εκπρόσωπος ΔΕΔΙΣΑ)
- Χριστίνα Κοτσιφάκη (εκπρόσωπος ΔΕΥΑΧ)
Σκοπός της εναρκτήριας συνάντησης είναι ο καθορισμός των βασικών αξόνων για την υλοποίηση του έργου και ο συντονισμός μεταξύ των εταίρων για την υλοποίηση των επιμέρους δράσεων.
Το έργο παρουσιάζει ένα καινοτόμο ολοκληρωμένο μοντέλο κυκλικής διαχείρισης της λυματολάσπης που παράγεται στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. Εφαρμόζει και μελετά την πράσινη τεχνολογία των Τεχνητών Υγροβιότοπων Αφυδάτωσης Ιλύος, που βασίζεται σε φυσικές διεργασίες και συστατικά ελαχιστοποιώντας τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και το κόστος λειτουργίας, σε αντίθεση με τις καθιερωμένες μηχανικές τεχνολογίες. Ο κύκλος της αφυδατωμένης ιλύος κλείνει στη συνέχεια με τη μελέτη επαναχρησιμοποίησης και εφαρμογής στη γεωργία. Παράλληλα, ως δεύτερος κύκλος εξετάζεται η συγκομποστοποίηση της φυτικής βιομάζας καλαμιών που παράγεται από τον Τεχνητό Υγροβιότοπο με την ιλύ. Ο τελευταίος κύκλος είναι η παραγωγή βιοεξανθρακώματος από τα ίδια υλικά, ως ένα βιολογικό προσροφητικό υλικό χρήσιμοστις καλλιέργειες. Όλα τα τελικά υλικά θα αξιολογηθούν ως προς την ποιότητά τους και θα εξεταστούν ως βελτιωτικά εδάφους σε καλλιέργειες. Οι κύκλοι των υλικών θα εκτιμηθούν ως προς το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, την οικονομική τους διάσταση (ανάλυση και κοστολόγηση κύκλου ζωής) και την κοινωνική αποδοχή.
Αυτές οι πρακτικές και μεθοδολογική προσέγγιση που εφαρμόζει το έργο είναι σύμφωνες και με το Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία της ΕΕ (2018) που είναι μέρος της Πράσινης Συμφωνίας, για καλύτερη διαχείριση των βιολογικών αποβλήτων και ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης και αξιοποίησης αποβλήτων. Το προτεινόμενο μοντέλο ενσωματώνει στον πυρήνα του και την ανάγκη μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και των εκπομπών αερίου θερμοκηπίου σε ένα σημαντικό βιομηχανικό τομέα όπως είναι η διαχείριση αποβλήτων. Αυτό επιτυγχάνεται με την έρευνα και ανάπτυξη μιας καινοτόμας πράσινης τεχνολογίας της οικολογικής μηχανικής για την επεξεργασία ιλύος, η οποία εκτιμάται πως θα μειώσει το συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου άνω του 90% σε σχέση με το τωρινό μοντέλο γραμμικής διαχείρισης. Αυτό γίνεται λόγω της πολύ μικρής ανάγκης σε ενέργεια, η οποία μπορεί να καλυφθεί από ανανεώσιμες πηγές, την εξάλειψη της ανάγκης συχνών μεταφορών, την παύση χρήσης χημικών ουσιών, και τη χρήση μόνο φυσικών υλικών και διεργασιών. Αυτή η πρακτική είναι σύμφωνη με τη δέσμευση της Ελλάδας να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στα πλαίσια του ευρωπαϊκού σχεδίου «Ενίσχυση της κλιματικής φιλοδοξίας της Ευρώπης για το 2030» και της στρατηγικής που έχει χαράξει η Πράσινη Συμφωνία για την απανθρακοποίηση της οικονομίας, καθώς και με την Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (Απρίλιος 2016).
Επιπλέον, στο έργο αναπτύσσονται νέα υλικά μέσω διαφορετικών μεθόδων για την αξιοποίηση και εκμετάλλευση των θρεπτικών συστατικών στη γεωργία και σε άλλες επωφελείς εφαρμογές. Η αξιοποίηση ενός πλούσιου σε θρεπτικά υλικού επιβάλλεται και από την ανάγκη μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, όπως είναι η υποβάθμιση των εδαφών και η ερημοποίηση, φαινόμενα που παρατηρούνται στον Ελλαδικό χώρο και ιδιαίτερα στην Κρήτη. Η αξιοποίηση αυτών των υλικών στο καλλιεργούμενο έδαφος συμβάλλει στη διατήρηση και την αποκατάσταση του οικοσυστήματος, επιτρέπει τη δέσμευση άνθρακα από την ατμόσφαιρα, μειώνει τη ρύπανση από τη χρήση χημικών ουσιών και λιπασμάτων, και βελτιώνει την υγεία του εδάφους και τις παραγόμενες καλλιέργειες, στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η στρατηγική για τη βιοποικιλότητα για το 2030. Συνεπώς, το προτεινόμενο έργο είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένο με τις εθνικές και ευρωπαϊκές προτεραιότητες και πολιτικές με φόντο το στόχο μιας κλιματικά ουδέτερης Ευρώπης μέχρι το 2050.
