Η ΠΑΡΑΚΟΛΟΘΗΣΗ ΤΩΝ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΩΚΕΑΝΟYΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑΣ
Μια νέα εργασία που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications αποδεικνύει ότι η δυνατότητα παρακολούθησης των θαλάσσιων απορριμμάτων μέσω δορυφόρου είναι πλέον πραγματικότητα. Η νέα αυτή τεχνολογική εξέλιξη για την ανίχνευση της επιπλέουσας πλαστικής ρύπανσης εξετάσθηκε στη Μεσόγειο Θάλασσα. Χρησιμοποιώντας δορυφόρους που βρίσκονται σήμερα σε τροχιά, οι ερευνητές πέτυχαν μια άνευ προηγουμένου απεικόνιση των εκροών και των περιοχών συσσώρευσης των θαλάσσιων απορριμμάτων. Η μελλοντική εφαρμογή ενός δορυφορικού αισθητήρα ειδικά σχεδιασμένου για το σκοπό αυτό θα μπορούσε να αυξήσει την ικανότητα ανίχνευσης πλαστικών είκοσι φορές.
Οι δορυφόροι προς το παρόν ανιχνεύουν μόνο μεγάλες, πυκνές συστάδες επιπλεόντων απορριμμάτων. Η ανίχνευση αυτών των συστάδων καταδεικνύει υψηλά ποσοστά ρύπανσης, αλλά μέχρι τώρα υπήρχαν ερωτήματα για την πρακτικότητα μιας αποστολής παρακολούθησης σε παγκόσμια κλίμακα. «Δεν ξέραμε αν η αφθονία των αιωρούμενων απορριμμάτων είναι αρκετή για να σχεδιάσουμε χάρτες ή για να διακρίνουμε τάσεις με την πάροδο του χρόνου» σημειώνει ο Andrés Cózar από το Πανεπιστήμιο του Κάντιθ.
Η ομάδα η οποία αποτελείται από πολυεθνικές διαστημικές εταιρείες και ερευνητικά ινστιτούτα από έξι χώρες και χρηματοδοτείται από το Discovery Element του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), σάρωσε τη Μεσόγειο ανά τρεις ημέρες για έξι χρόνια χρησιμοποιώντας τους δορυφόρους Sentinel-2, εντοπίζοντας χιλιάδες συστάδες απορριμμάτων. Η αυτοματοποίηση αυτής της διαδικασίας ήταν δυνατή μόνο με τη χρήση υπερυπολογιστών και προηγμένων αλγορίθμων αναζήτησης, δημιουργώντας τον πληρέστερο χάρτη θαλάσσιας ρύπανσης.
Η μελέτη υπογραμμίζει επίσης τον κρίσιμο ρόλο των υδρολογικών παραγόντων ως βασική διαδικασία εκροής των θαλάσσιων απορριμμάτων. Ο Αριστείδης Κουτρούλης από τη Σχολή Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης συνέβαλε στην υδρολογική ανάλυση που ανέδειξε πώς οι καταρρακτώδεις βροχές και τα παράκτια ρεύματα επηρεάζουν σημαντικά την κατανομή των απορριμμάτων. Αναφέρει ότι «τα υδρολογικά μας μοντέλα δείχνουν ότι οι καταρρακτώδεις βροχές δρουν ως πρωταρχικός παράγοντας, παρασύροντας τα απορρίμματα από την ξηρά στη θάλασσα». «Επιπλέον, τα παράκτια ρεύματα και οι επιφανειακή μεταφορά που προκαλείται από τον άνεμο παγιδεύουν και διανέμουν αυτά τα απορρίμματα, δημιουργώντας εστίες ρύπανσης».
Το εργαλείο είναι έτοιμο για παγκόσμια χρήση, υποσχόμενο νέες γνώσεις για τις πηγές και τις διαδρομές των απορριμμάτων. Περαιτέρω βελτιώσεις στην ευαισθησία των αισθητήρων θα μπορούσαν να ενισχύσουν σημαντικά την ικανότητα ανίχνευσης. Η παρακολούθηση των θαλάσσιων απορριμμάτων από δορυφόρους είναι εφικτή και υποσχόμενη για την αντιμετώπιση θεμάτων πέραν των πλαστικών, όπως οι πετρελαιοκηλίδες και οι αποστολές έρευνας και διάσωσης.
Original paper: A. Cózar et al. 2024. Proof of concept for a new sensor to monitor marine litter from space. Nature Communications, https://doi.org/10.1038/s41467-024-48674-7
